Stal węglowa a patelnie żeliwne. Które lepsze ?
Większość domowych kucharzy zna patelnie żeliwne i prawdopodobnie posiada co najmniej jedną w swojej kuchni. Jest wszechstronna, praktycznie niezniszczalna i świetnie nadaje się do wszystkiego: od smażenia steków po pieczenie chleba kukurydzianego .
Z drugiej strony patelnie ze stali węglowej są mniej popularne, mimo że oferują większość (jeśli nie wszystkie) korzyści z żeliwa przy mniejszym wysiłku użytkowania.
Przyjrzyjmy się tym dwóm naczyniom, sprawdźmy różnice i do czego są dobre, a do czego nie.
Co to jest żeliwo?
Można by pomyśleć, że żeliwo jest zrobione z czystego żelaza, ale tak nie jest. Żeliwo jest w rzeczywistości stopem żelaza i węgla, podobnie jak stal, z tą różnicą, że żeliwo zawiera więcej węgla. Podczas gdy stal wymaga zawartości węgla nie większej niż 2 procent, żeliwo zawiera zwykle od 2 do 3,5 procent węgla. To zawartość węgla sprawia, że żeliwo jest szorstkie i lekko chropowate. Jego wyższa zawartość węgla sprawia, że żeliwo jest bardziej kruche niż stal (dlatego musi być tak ciężkie i grube – gdyby było cieńsze, pękłoby). A ponieważ jest kiepskim przewodnikiem, dłużej się go nagrzewa i ochładza.
Co to jest stal węglowa?
Stal jest również stopem żelaza i węgla, ale aby można ją było uznać za stal, musi zawierać mniej niż 2 procent węgla. Stal nierdzewna zawiera 1,2% węgla (wraz z chromem, który zapobiega korozji), podczas gdy stal węglowa zawiera 2%.
Patelnia ze stali węglowej ma matowe wykończenie w porównaniu ze stalą nierdzewną, która jest błyszcząca. Stal węglowa jest znacznie twardsza niż stal nierdzewna (co czyni ją idealną do wytwarzania noży, które pozostają ostre, ale są również trudniejsze do ostrzenia), ale może korodować i rdzewieć, podczas gdy stal nierdzewna nie.
Jak bezpiecznie używać patelnie żeliwne
Patelnie żeliwne świetnie nadają się do kuchni ze względu na ich trwałość, wszechstronność, zatrzymywanie ciepła. Ponieważ są równie bezpieczne na kuchence, jak i w piekarniku, można na nich obsmażyć, upiec, dusić. Nawet używać ich na grillu. A gdy są odpowiednio wysezonowane, tworzą nieprzywierającą powierzchnię. Mimo to nigdy nie będą najlepszym wyborem np. do szybkiego smażenia jajek i generalnie są bardzo ciężkie. Jeśli spróbujesz gotować kwaśny płyn w żeliwie, na przykład sos na bazie pomidorów, kwas zarówno rozbije nieprzywierającą powłokę. Dodatkowo nada jedzeniu metaliczny smak.
Dbanie o patelnie żeliwne
Większość patelni żeliwnych w dzisiejszych czasach jest wstępnie sezonowana. Jest to nietłusta warstwa oleju, która jest przyklejona do powierzchni patelni, która chroni ją przed rdzą, jednocześnie zapewniając właściwości zapobiegające przywieraniu. Sama patelnia jest niezwykle trwała, ale tę powłokę można zeskrobać, jeśli zadrapie się ją metalową szpatułką.
Tak więc pielęgnacja żeliwa zasadniczo sprowadza się do konserwowania, co oznacza suszenie go natychmiast po umyciu (aby zapobiec rdzewieniu) i pokrywanie go warstwą oleju po każdym spłukaniu mydłem i wodą. Nie należy ich myć w zmywarce tylko ręcznie wodą z mydłem . Wbrew powszechnemu przekonaniu mydło nie usuwa powłoki (chociaż nadmierne szorowanie może).
Emaliowane patelnie żeliwne
Niektóre patelnie żeliwne są pokryte emalią, co ułatwia ich pielęgnację, ponieważ emalia chroni powierzchnię przed rdzą i korozją. Minusem jest to, że może się odpryskiwać, jeśli zostanie wystarczająco mocno uderzona i chociaż jest łatwiejsza do czyszczenia niż zwykłe żeliwo, nigdy nie będzie nieprzywierająca.
Wygodne stosowanie patelni ze stali węglowej
Dużą zaletą stali węglowej nad żeliwem jest to, że patelnie ze stali węglowej nagrzewają się znacznie szybciej. A ponieważ bardziej przewodzą ciepło niż żeliwo, nagrzewają się bardziej równomiernie, z mniejszą liczbą gorących punktów. Ale nawet przy tym nadal jest w stanie osiągnąć wystarczająco wysoką temperaturę, aby dokładnie obsmażyć stek. Dodatkowo patelnię węglową można również używać bezpośrednio na kuchence i w piekarniku.
Stal węglowa, podobnie jak żeliwo, również wymaga sezonowania. Różnica polega na tym, że bardziej prawdopodobne jest, że będziemy musieli go sami sezonować . To po prostu kwestia przestrzegania instrukcji producenta i nie jest to trudne, ale to dodatkowy krok.
Ale w przeciwieństwie do żeliwa, patelnie ze stali węglowej są idealne do smażenia jajek, omletów i naleśników, a także do ryb. Gładsza powierzchnia i powłoka sprawiają, że stal węglowa jest śliska.
A ponieważ jest lżejsza niż żeliwo, można go łatwiej używać. W rzeczywistości, gdyby nie fakt, że kwaśne potrawy usuwają powłokę tak jak w żeliwie, także nadadzą nieprzyjemnego posmaku. Możesz ulec pokusie zastąpienia wszystkich patelni ze stali nierdzewnej stalą węglową.
Dbanie o patelnie ze stali węglowej
Jednak pielęgnacja stali węglowej, która jest podatna na rdzewienie, jest bardziej skomplikowana niż pielęgnacja stali nierdzewnej. Choć niewiele bardziej skomplikowana niż pielęgnacja żeliwa. Ponownie, czyszczenie polega na delikatnym umyciu, dokładnym wysuszeniu i nałożeniu cienkiej warstwy oleju.
Wnioski
Jeśli więc w Twojej kuchni chodzi o gotowanie i smażenie różnorodnych posiłków. Wymagających czasami średniej, a innym razem wysokiej temperatury, stal węglowa powinna być Twoją pierwszą preferencją. Dodatkowo stal węglowa jest tańsza.
